Ачамчыра - маланаселенай курортны пасёлак, размешчаны на беразе Чорнага мора, у вусце «сціплай» ракі Галидзга. Гэта мястэчка - найстаражытнае селішча на ўсёй тэрыторыі Абхазіі. Заснаваны яшчэ ў IV ст. да нашай эры, грэцкімі купцамі, і атрымаў назву Гюэнос. Далей горад ўзмоцнена развіваўся, і ў XIII-XIV стагоддзі на месцы гарадка ўтварылася гандлёвая факторыя Ала-Гунда. Далей факторыю спасціг крах, у перыяд турэцкага панавання на гэтай тэрыторыі ўсё прыйшло заняпад, гарадок апусцеў, заставаліся закінутыя будынкі, якія зараслі пасля букавымі зараснікамі. Туркі таму і далі назву на свой лад «Шамшир», што ў даслоўным перакладзе азначае - самшыт або букавымі гай. Адсюль і мястэчка атрымаў сваю назву Ошимшир, у наступстве, для лепшага вымаўлення на мясцовай гаворцы гарадок стаў называцца Ачамчыра.
У дадзены час гэта ўжо не горад, нават не гарадок, хутчэй якая прыйшла ў поўны заняпад вёска. Паселішча вельмі мала. З будынкаў - аднапавярховыя, у лепшым выпадку двухпавярховыя драўляныя домікі (у большай частцы напаўразбураныя), адсутнічаюць асфальтаваныя дарогі, а там дзе яны былі - ямы ды калдобіны (наступствы ваенных дзеянняў 1992-1993 гадоў).
Агульнае ўражанне аб пасёлку - поўная разруха і ўбоства. Па вуліцах (дзе замест дарог - адны напрамкі) блукаюць брудныя каровы, туры, носяцца свінні і куры. І ўсё гэта «пышнасць» на фоне паўразбураных, кінутых хат. Жудасная карціна.
Мясцовыя абарыгены і ў лепшыя часы працавітасцю не адрозніваліся, а зараз і пагатоў. Ўладамі на месцах не робіцца нічога, каб падняць з разрухі усё ці хаця б прывесці ў парадак тое, што засталося. А спадчына былога саюза было вялікае. Годныя пансіянаты, базы адпачынку, былі нават піянерскія лагеры. Зараз захавалася малая крыха з гэтага «багацця» але ўсё што зроблена - гэта злёгку падмалявалі, падмазаць на гэтым усё. Наогул пасёлак Ачамчыра ніколі не славіўся як папулярны курорт, нават у саюзныя часы ў пансіянатах рэдка было шмат адпачываючых, людзі з іншых саюзных рэспублік - рэдкія госці. У асноўным пасёлак быў папулярны сярод «сваіх» і больш пазіцыянаваўся як ціхі, спакойны, сямейны курорт.
Да гэтага часу без уздрыгу не можам успамінаць гэта падабенства на адпачынак. Усё пачалося яшчэ з мяжы, дзе паводле аплачаных намі паслуг трансферту нас павінен быў сустракаць прадстаўнік пансіяната «самшыт». Прачакалі гэтага чалавечка каля гадзіны і так і не дачакаўшыся, вырашылі сваім ходам дабірацца. Калі мы браніравалі нумар у пансіянаце нам гаварылася, што ад мяжы да пансіяната 50 кіламетраў. Не верце. Ўтрая больш. Дарогі жудасныя, калі параўноўваць тое ваенны танкадром у параўнанні тым, па чым мы ехалі - аўтабан. Ехалі больш за 3 гадзіны, цана дзікая, ад 3 да 5 тысяч рублёў, абавязкова трэба гандлявацца. Вядома, па прыбыцці ў пансіянат атрымалі масу выбачэнняў, адміністрацыя прасіла «ўвайсці ў становішча». Але, за ўвесь «адпачынак» увесь час даводзілася «ўваходзіць у становішча" па той ці іншай прычыне. Не толькі мы, усе, хто адпачывае раз-пораз «ўваходзілі ў становішча».
Да паслуг адпачывальнікаў пансіянат прадастаўляе нумарны фонд рознай катэгорыі камфартабельнасці, але трэба ізноў «ўвайсці ў становішча" таму, што нумар падлозе-люкс ўяўляе сабой падабенства нумары эканом класа (страшна ўявіць, што з сябе ўяўляе нумар эканом ў пансіянаце). Нумар размяшчаўся насупраць грамадскіх туалетаў і пральні - водар зусім ня букавымі гаяў. Гаўбца ў нумары няма, сушыць бялізну і курортныя прыналежнасці няма дзе. Мэбля на грані разбурэння, ложка вузкія і нязручныя - спадчына СССР. Адзіная радасць, у нумары халадзільнік (у які і пакласці то нечего.В пасёлку няма магазінаў), кандыцыянер, хай старэнькі, але ў добрым стане. Быў рыпучы шафа і так у астатнім па дробязі (графін з вадой з па крана, якую лепш не піць).
Харчаванне ў пансіянаце трохразовае, адбываецца ва ўласнай сталовай. Як Вы разумееце, трэба «зноў увайсці ў становішча». Яечная ўзурпацыя - так бы я назваў харчаванне. Сняданкі суцэльную пакуту, рыхтавалі адны яйкі (амлет ці яечня пад маянэзам), на большага кулінарных фантазій ў кухароў бракавала. Спрабавалі на сняданак замовіць хоць бы кашу, адказ быў адназначны - не. Кашы для дзяцей. Дарослым яечня. Садавіны ня падаюць, узвары падобныя на напой «Юппи» (калі хто памятае, што гэта за гадасць). Абеды посныя, нясмачныя. Кашмар. Ёсць на тэрыторыі пансіяната альтэрнатыва столовском харчаванню - закусачная (пацха па мясцовым). Паверце - лепш ужо ў сталовай харчавацца.
Хто быў на Крымскім паўвостраве і бачыў грамадскі пляж у Алушце, ведайце - у параўнанні з пляжам ў паселішчы Ачамчыра, пляжы Алушты запаведнік, занесеных у Чырвоную кнігу. Адчуванне, што пляж у пасёлку ніколі наогул не выбіраўся. Па ім блукаюць каровы,
тут жа пастухі іх мыюць. Жах. Курортных забаў ніякіх, гэта напэўна бесперспектыўна. Няма нават старэнькіх катамаранаў, поўнае глухмень.
Непадалёк ад пансіяната знаходзіцца мясцовы рынак. Менавіта там ўсім аматарам паскандаліць самае месца. Хам на хаме і хамам паганяе. Людзі злыя з-за сваёй галечы, на ўсіх адпачывальнікаў ваўком глядзяць, як на акупантаў. Садавіна (яблыкі, персікі можна купіць толькі з раніцы), але кошты проста касмічныя. Вячэрніх забавак не проста няма, іх няма наогул. Можна вечарам пасядзець у закусачнай на тэрыторыі пансіяната, папіць мясцовага віна. Але крый вас пайсці пагуляць за прыбудоўкі тэрыторыі ў вячэрні час, у лепшым выпадку застанецеся без каштоўных рэчаў (такое настаўленьне нам даў прыватнік, які вёз нас у пансіянат).
Калі захочаце паехаць на экскурсіі, арганізоўвайце іх самі. Таму, што прыйдзецца ізноў «ўваходзіць у становішча» і на экскурсію, па той ці іншай прычыне не паехаць. Прычын адмовы будзе маса, галоўнае бо «ўвайсці ў становішча». Мы проста «ўцяклі» ад туды, з гэтага жудаснага «курорта» без шкадавання.
Характэрна, мясцовы прыватнік, які ласкава пагадзіўся (за 3000 рублёў) адвезці нас на мяжу задаў нам пытанне, на які да гэтага часу няма адказу. Ён проста спытаў: - Што Вы тут наогул рабілі? Адказам было наша маўчанне, так як сказаць было сапраўды няма чаго.
Ва ўкраінцаў з гэтай нагоды ёсць добрая прымаўка, у перакладзе гучыць так: танны рыбка - смярдзючая юшка.