Адным з незабыўных уражанняў ад наведвання Ціроля для мяне была экскурсія ў сярэбраныя руднікі ў горадзе Швац. Але пра ўсё па парадку.
Чыста выпадкова атрымалася так, што ў нас была даступная Innsbruck Card ў першай палове дня. У рэкламным буклеце да карце я знайшла музей Манетны двор у горадзе Халле-в-Ціролі (Hall-in-Tirol). Гэты музей быў бясплатным для ўладальнікаў Innsbruck Card, таму ў-першую чаргу мы адправіліся туды. Сайт аб Innsbruck Card паведамляў, што шлях ад Інсбрука да горада Халла уключаны ў кошт карты. Аднак не кіроўца аўтобуса, ні супрацоўнікі чыгункі не змаглі гэта пацвердзіць, таму ў Халл прыйшлося купляць білет. Лепш за ўсё для наведвання ў адзін дзень гарадоў Халла і Швац падыходзіць daily ticket (дзённай білет) ад Інсбрука да Шваца і назад.
Кароткая інфармацыя, накапаная ў Інтэрнэце, пра мястэчка Халл-в-Ціролі абвяшчала, што горад збудаваны ў італьянскім стылі і што турысты абавязкова павінны закахацца ў старадаўнія домікі. Аднак перш за ўсё мы адправіліся ў музей Манетны двор. Пры выхадзе з цягніка неабходна ісці ад вакзала направа, нікуды не згортваючы. Уласна, Халла - горад невялікі, не страціў.
Для тых, у каго не будзе карты Innsbruck Card, спяшаюся ўзрадаваць: гэты музей не з дарагіх, каштуе каля 4 еўра. Музей размяшчаецца ў замку Хасегг (Hasegg). Аднак фатаграфаваць у музеі нельга, мабыць гэта дзяржаўная таямніца. У музеі прадстаўлены прылады і абсталяванне для друку манет ад нашых дзён да самай старажытнасці. Менавіта тут доўгі час размяшчаўся асноўны Манетны двор, а ў васемнаццатым стагоддзі чаканіліся сярэбраныя талеры. Гэтая манета выкарыстоўвалася па ўсёй Еўропе на працягу амаль трыста год.
Пасля музея мы падняліся ў цэнтр горада. Сапраўды, фатаграфіі з вузкімі вулачкамі атрымаліся хвацкія! Чыста выпадкова трапілі пад закрыццё рынку розных сельскагаспадарчых прадуктаў. Але мяне больш цікавіў «блышыны рынак» з антыкварыятам. На маё шчасце ўдалося купіць двух гліняных мышэй, усяго за два еўра, хоць і фігуркі трохі бітыя. Аказваецца, фермерскі рынак працуе толькі ў суботу з 9-00 да 13-00 (www.hall-wattens.at/de/maerkte.html).
Далей наш шлях вядзе ў горад Швац. Для таго каб патрапіць у гэты горад, трэба ехаць на тых жа цягніках, што і вы ехалі ў Халл па ходзе руху цягніка. Расклад цягнікоў можна ўбачыць на вакзале горада Халла або загадзя паглядзеўшы іх на афіцыйным сайце аўстрыйскіх чыгунак oebb.at.
Як толькі выйдзеце з цягніка ў горадзе Швац, трэба ісці направа на аўтобусны прыпынак. Не заўважыць яе цяжка, на табло высвечваецца час да наступнага аўтобуса. Трэба сесці на аўтобус з маршрутам да руднікоў, маршрут пазначаны словам «silberbergwerk» ці нешта тыпу таго (аўтобус нумар 1). Важна не праехаць свой прыпынак: аўтобус мае кругавой маршрут і вяртаецца на вакзал. Паспадзяваўшыся, што аўтобус едзе да канчатковай станцыі, дзе размяшчаецца музей, мы праехалі на ім лішні круг. Аўтобус ходзіць кожныя паўгадзіны. Не варта забываць, што музей працуе да пяці гадзін, таму самае позні час, калі трэба туды прыехаць, гэта тры гадзіны дня. Гэта трэба ўлічваць пры планаванні паездкі сумесна з горадам Халл, цесна звязаным з срэбнымі рудніка. Апошні аўтобус з руднікоў у горад ідзе таксама дзесьці ў 16-50, пра што нам ветліва нагадаў кіроўца аўтобуса.
Экскурсія ў руднікі сапраўды захапляльная! Спачатку вам прапануюць апрануцца належным чынам: на галаву - каску, а серабрысты плашч прыкрые ўсё астатняе.
Справа ў тым, што ў падземнай выставе капае вада, так што такое абмундзіраванне аказалася не лішнім. Гэты музей дзіўна адрозніваецца ад звыклых нам сумных выстаў. Тут вы адпраўляецеся ў падарожжа ў сапраўдныя ходні гэтак жа, як гэта рабілі на працягу многіх стагоддзяў аўстрыйскія шахцёры. Гід, які распавядае ўсё на нямецкай, а потым для маючых патрэбу перакладае на ангельскую, перш за ўсё праводзіць інструктаж па тэхніцы бяспекі. Шлях у гару ажыццяўляецца на старадаўняй ваганетцы па рэйках, падчас руху нельга ўставаць. Шлях у руднікі складае ўсяго некалькі хвілін, але турысты пераносяць яго з заміраннем сэрца. Міма мільгаюць водбліскі святла, на галаву капае вада, ваганеткі са стукам нясе вас ўглыб горы. Шлях усяго каля 900 метраў здаўся вечнасцю. У самой штольню лёгка можна згубіцца, лепш не адставаць ад экскурсавода. Не варта хвалявацца турыстам, якія не разумеюць замежныя мовы. У штольню прадугледжана некалькі міні-фільмаў з агучка на рускай мове.
Срэбра тут здабывалася, па меншай меры, з 15 па 19 стагоддзе. У гэты перыяд назіраецца росквіт не толькі гарадка Швац, але і ўсёй аўстрыйскай імперыі. Здабычай каштоўнага металу займалася спецыяльнае саслоўе гарнякоў. Цяжка ўявіць, наколькі гэта была складаная праца. У руднік пастаянна паступала вада. Нейкі час праз аўстрыйцам прыйшлося збудаваць велізарнае кола для адпампоўкі вады, для якога выкарыстоўваўся, як ні дзіўна, механізм, які прыводзіцца ў рух таксама энергіяй вады.
Руднікі былі закінутыя каля 200 гадоў таму. Здабыча серабра тут стала невыгоднай з-за павелічэння здабычы ў іншых краінах.
Кошт экскурсіі ў руднікі з гідам - 16 еўра.
Пры музеі працуе магазін. Там можна набыць на памяць вырабы з срэбра або цікавы камень. Я купіла ўсяго за 10 еўра прыгожы камень нязвыкла ружовага колеру.
Паесці ў Шваце можна ўнутры і каля вялікага гандлёвага комплексу, міма якога едзе аўтобус на зваротным шляху. Ад гэтага месца да чыгуначнага вакзала можна дабрацца пешшу.
Афіцыйны сайт горада Халл: www.hall-in-tirol.at
Сайт акругі Халла -Ваттенс: www.hall-wattens.at
Афіцыйны сайт срэбных руднікоў: www.silberbergwerk.at