Тэрнопальская вобласьць неверагодна багатая не толькі на гістарычныя і прыродныя месцы, але і на дзіўныя славутасці. Тут можна ўбачыць «Маленькі Версаль», самую вялікую гіпсавую пячору ў свеце, дэндрапарк ў «Раі, самае незвычайнае і самае прыгожае неагатычным збудаванне на тэрыторыі Украіны і вельмі шмат усяго іншага. Прычым мала хто нават чуў пра такія дзіўных месцах. Таму ёсць цудоўная нагода для таго, каб сабрацца і паехаць у Тернополь, а там ўважліва вывучыць усе гэтыя найцікавыя месцы.
Мабыць, варта пачаць з дзіўна прыгожага палаца Вішнявецкіх, які з'яўляўся іх галоўнай рэзідэнцыяй у васемнаццатым стагоддзі. Гэты раскошны палац быў пабудаваны ў стылі класіцызму, але з элементамі французскага рэнесансу. Аўтарам ідэі яго будаўніцтва быў апошні з роду Вішнявецкіх - даволі-такі буйны польскі Магнат Міхаіл Серваций. На працягу 30 гадоў сумеснымі намаганнямі ўкраінскія, французскія і польскія архітэктары працавалі над гэтым будынкам.
Палац будаваўся на падмурку сярэднявечнага замка Вішнявецкіх, які яшчэ да гэтага неаднаразова пашыраўся і перабудоўваўся. На першым паверсе знаходзіцца велізарны люстраны зала, які мае ў даўжыню 80 метраў і які ўяўляе сабой дакладную копію дакладна такога ж залы ў Версалі. Парадны хол палаца упрыгожаны белай керамічнай пліткай з блакітным малюнкам. Ну а ад палаца да ракі тады ўжо спускаліся тры каскаду садоў.
У сярэдзіне васемнаццатага стагоддзя маёнтак Вішнявецкіх перайшоў да іх сваякам, якія ператварылі палац у першакласную магнацкую рэзідэнцыю і размясцілі там цудоўную карцінную галерэю. На сённяшні дзень дадзены палац лічыцца самым раскошным на Валыні. У 1848 годзе Вішнявец наведаў вядомы французскі пісьменнік Анарэ дэ Бальзак і прысвоіў і яму імя «Малога Версалю».
Таксама ў Цярнопальскай вобласці выдатна захаваўся Збаражского замак, які на працягу доўгага часу служыць у якасці рэзідэнцыі і літоўскім князям, і польскім шляхціцам. Да будаўніцтва гэтага замка на месцы разбуранай татарамі крэпасці ў горадзе Стары Збараж прыступілі яшчэ ў 1620 годзе, а праект быў замоўлены ў Венецыі ў вядомага ў тыя часы архітэктара і інжынера. У сямнаццатым стагоддзі замак перайшоў у валоданне князёў Вішнявецкіх, якія ўмацавалі яго чатырма бастыёнамі.
Ну а ў васемнаццатым стагоддзі, калі замак знаходзіўся ўжо ў валоданні магнатаў Патоцкіх, ён быў ператвораны з па сутнасці звычайнага ваеннага збудаванні ў тыповае палацавы маёнтак. На сённяшні дзень ўнутры замка размешчаны археалагічныя і этнаграфічныя экспазіцыі, а таксама выстава калекцыі зброі. Можна таксама там паглядзець «дыярамы аблогі 1649 года», калі замак вытрымаў практычна 7 тыдняў аблогі войскаў пад правадырствам Багдана Хмяльніцкага.
У Цярнопальскай вобласці ў невялікім мястэчку Бучач знаходзіцца дзіўны Василианский манастыр, які быў пабудаваны спецыяльна для бацькоў-василиан, запрошаных у горад магнатам Патоцкім для таго, каб заснаваць тут багаслоўскую школу. Асаблівую цікавасць у дадзеным комплексе ўяўляе барочная Крыжаўзвіжанская царква са званіцай. З двух бакоў да яе прымыкаюць корпуса Василианской гімназіі і келлі. На сённяшні дзень тут размяшчаецца Бучачский калегіум. У Савецкі перыяд манастыр быў зачынены і паступова разбураўся, але пасьля 1991 году там прайшла поўная рэстаўрацыя і зараз будынак выкарыстоўваецца па прызначэнні.
Таксама яшчэ ў адным невялікім мястэчку Чарткоў трэба абавязкова наведаць цудоўны Дамініканскі касцёл, пабудаваны ў пачатку XX стагоддзя ў стылі неаготыкі на месцы разбурыліся старога сабора. Той будаваўся яшчэ ў 1610 годзе на тую пару гаспадаром горада Гольским і прадугледжваўся ў якасці яго пахавальні. Дамініканскі касцёл першапачаткова ўваходзіў у комплекс дамініканскага кляштара, асноўнымі функцыямі якога былі абаронныя. Ён быў акружаны сценамі з вежамі і з байніцамі. Але перад пачаткам Першай сусветнай вайны касцёл быў цалкам перабудаваны. Дамініканскі касцёл у Чарткова з поўным правам лічыцца найпрыгажэйшых неагатычным збудаваннем на тэрыторыі Украіны. У храме захоўваецца абраз Маці Божай Святога Ружанца або Чортковской Багародзіцы. Пры савецкай уладзе касцёл зразумела быў зачынены, але ўжо ў 1989 годзе ён быў афіцыйна вернуты дамініканцам.
Таксама ў Цярнопальскай вобласці знаходзіцца адна з найвялікшых святынь усяго праваслаўнага свету, якая мае другое значэнне пасля Кіева-Пячэрскай лаўры - Свята-Успенская Пачаеўская лаўра. Тут у галоўным алтары з XVI стагоддзя захоўваецца цудатворны абраз Божай маці, якая была падораная манастыру яго заснавальніцай. Сюды пастаянна сцякаюцца паломнікі з многіх месцаў, якія абавязкова хочуць прыкласціся да мошчаў прападобнага Іова - настаяцеля манастыра ў перыяд супрацьстаяння з уніяй ў XVII стагоддзі.
У сяле Скалат знаходзіцца дзіўны Скалатский замак, закладзены яшчэ ў 1630 годзе, які на сённяшні дзень лічыцца філіялам нацыянальнага запаведніка пад назвай «Замкі Тернопольщины». Замак моцна пацярпеў падчас усякіх розных войнаў і паступова страціў сваё абароннае значэнне. Яго адраджэнне ў якасці ўжо параднай магнацкай рэзідэнцыі адбылося ў васемнаццатым стагоддзі, калі ў яго з'явіліся новыя ўладальнікі. Да ўсходняй сцяне замка быў прыбудаваны новы двухпавярховы палацавы корпус, а таксама былі пышна аформленыя ўязная брама ў замак. У перыяд валодання замка сям'ёй Панятоўскіх ў XIX стагоддзі былі рэканструяваны вежы ў гатычным стылі. Падчас дзвюх сусветных войнаў збудаванні вельмі моцна пацярпелі, але пасля была праведзена іх поўная рэканструкцыя.
Адной з самых незвычайных славутасцяў Тэрнопальскай вобласці лічыцца Плебановский мост-віядук ці як яго яшчэ называюць Теребовлянского мост. Ён знаходзіцца на пад'ездзе да мястэчка Тэрабоўля з боку Чарнаўцоў. Натуральна ўсіх турыстаў ён прыцягвае сваімі незвычайна высокімі аркамі. Гэты дзевяці арачны чыгуначны каменны мост быў пабудаваны яшчэ ў 1896 падчас пракладкі чыгункі ад Цярнопаля да Копычинцев. Мост быў сканструяваны аўстрыйскімі інжынерамі і выдатна захаваўся да нашых дзён, прычым настолькі, што да гэтага часу выкарыстоўваецца па прызначэнні.
Калі на тэрыторыі Украіны і ёсць Рай, то знаходзіцца ён у Тэрнопальскай вобласці, таму што так называецца пасёлак каля мястэчка Бережаны. Там размяшчаецца сядзіба Патоцкіх разам з неверагодным дэндрапарк. Па сутнасці гэты ландшафтны парк разам з сажалкамі і паляўнічым домікам быў закладзены тут яшчэ ў шаснаццатым стагоддзі магнатам Сенявским. Паводле легенды ідэя назваць дадзенае маёнтак Рай было звязана менавіта з імёнамі яго ўладальніка Адама Сенявского і таксама яго нявестай Евы. Пасля гэта маёнтак перайшоў у валоданне сямейства Патоцкіх.
Пячора «Аптымістычная» з'яўляецца самай вялікай гіпсавай пячорай у свеце. На сённяшні дзень працягласць яе даследаванай часткі складае больш за 240 кіламетраў і яна з'яўляецца другой па велічыні ў свеце карставай пячорай пасля «Мамантава» у ЗША. Яна была адкрыта ў 1965 годзе львоўскімі спелеолагамі, а «аптымістычнай» яе назвалі ў жарт, паколькі спачатку нават самі спелеолагі вельмі нізка ацэньвалі свае шанцы на поспех і называлі іх не інакш, як «аптымістычнымі».
У пячоры сустракаюцца не толькі сталактіты, але і геликтиты. Наведваць пячора Аптымістычная магчыма для турыстаў толькі ў адмысловым рыштунку і толькі ў суправаджэнні дасведчанага інструктара-спелеолага. Параўнальна нядаўна - ў 2012 годзе прама ў пячоры быў адкрыты арт-музей і яшчэ музей другасных утварэнняў. Пячора знаходзіцца ў Цярнопальскай вобласці непадалёк ад вёскі Королевка.
Таксама на тэрыторыі Тэрнопальскай вобласці ёсць і незвычайны Джуринский вадаспад, па сваёй прыгажосці ніколькі не саступае карпацкім. Да таго ж ён лічыцца самым вялікім раўнінным вадаспадам ва Украіне. Вышыня яго складае 16 метраў, а шырыня дасягае часам 20 метраў. Вадаспад па сутнасці складаецца з трох каскадаў. Джуринский вадаспад вельмі часта называюць яшчэ Червоногородским, паколькі па адной з легенд ён быў утвораны татарамі, прарыў новае рэчышча ракі Джурин для таго, каб палегчыць свой доступ да Червоногородскому замку, якая размяшчаецца ў паўтары кіламетрах ад вадаспаду. Вадаспад знаходзіцца на рацэ Джурин непадалёк ад пасёлка нырцом ў Цярнопальскай вобласці