Увогуле, да мяне прыехала сястра здалёку і накшталт усё мы ўжо з ёй у горадзе як след паглядзелі - і помнікі, і цэрквы, і сам горад. А яна ў мяне вельмі любіць усякія царквы, манастыры і старадаўнюю архітэктуру. І тут я ўспомніла пра Толжский манастыр! Гэта ж цуд з цудаў. Тым больш што там такая выдатная абраз ёсць - Толжская абраз Божай Маці, якая цуды творыць. А сястрыца мая ў цуды верыць. Увогуле, сабраліся і паехалі.
Дабірацца туды (у сэнсе да манастыра) можна двума шляхамі. Першы шлях - на аўтобусе з Чырвонай плошчы, можна 21, 21к, 93г. Яны да манастыра не ідуць, там трэба будзе выйсці на прыпынку «Вуліца Чыгуначная, сяло Толгоболь». А потым яшчэ ісці прыкладна 2 кіламетры пешшу да манастыра. Ці ж на гэтай жа плошчы сесці на 34 аўтобус, які падвязе вас да самой мясціны. Гэта адзін шлях.
Але ёсць яшчэ і іншы - больш рамантычны на рачным трамвайчыку, гэта значыць на цеплаходзе «Масква». Ён адпраўляецца з прыстані Рачнога вакзалу ў Яраслаўлі. Калі вы не ў курсе - знойдзеце яго на набярэжнай недалёка ад Краснай плошчы. Час у шляху складае прыкладна адну гадзіну, затое па дарозе вы яшчэ атрымаеце асалоду ад найпрыгожымі краявідамі.
Увогуле, мы з сястрой выбралі другі варыянт - селі на цеплаход і даплылі да мясціны. Яна вельмі прыгожа глядзіцца, што з берага, што з вады, а калі заходзіш унутр яе, дык увогуле дух захоплівае і такое на душы супакаенне надыходзіць. Яна вельмі старадаўняя гэтая мясціна - яе заснавалі яшчэ ў той час, калі на Русі былі страшныя міжусобіцы паміж князямі, ды яшчэ і ад татарскага іга не пазбавіліся. Цяжкія часы былі.
І вось ў 1314 годзе растоўскі біскуп Трыфан вяртаючыся пасля агляду царкоўных уладанняў заначаваў у лесе і прысніўся яму ў сне вобраз іконы Божай Маці. І што самае цікавае - ён паверыў у гэты сон і на наступную раніцу ён на процілеглым волжскім берага разам з памочнікамі знайшоў у лесе гэтую самую ікону. На гэтым самым месцы вельмі хутка ўзвялі самую першую драўляную царкву, а потым ужо з часам заснавалі тут манастыр. І атрымала яна назва - Толжская. Па імі рэчкі якая працякае тут непадалёк - Толга.
Увогуле манастыр за сваю гісторыю перажыў шмат добрага і дрэннага, але абраз ўвесь час дапамагала людзям ва ўсіх бедах і многіх ад хвароб вылечвала, прычым ад такіх, што лекары часам і лячыць адмаўляліся. Але манастыр існаваў, і ўжо ў 1987 годзе ў ім была заснаваная самая першая ў цяперашняй Расеі жаночая мясціна.
Вось такая вось гісторыя, зрэшты падобныя гісторыі вы знойдзеце мусіць у кожным старадаўнім манастыры. Уваход у манастыр бясплатны, але існуе пэўны парадак наведвання мясціны, як і паўсюль. Трэба абавязкова хустачку на галаву жанчынам, мужчыны натуральна наадварот здымаюць галаўныя ўборы, нельга ў кароткіх спадніцах, штанах (жанчынам) і шортах. Не хвалюйцеся, калі прыехалі здалёк і не ведалі такіх строгіх правілаў - у крайнім выпадку вам на ўваходзе выдадуць доўгую спадніцу, вы ў ёй паходзіце, а потым на выхадзе павесіць назад на вешалку. Вельмі зручна.
У нашы дні ў Свята-Увядзенскі Толгском жаночым манастыры (гэта ён так цалкам называецца) дзейнічаюць пяць храмаў, прычым усе яны выдатным чынам адрэстаўраваны і ўнутры вельмі прыгожа распісаны. Я дарэчы, была ў адным з іх яшчэ да рэстаўрацыі, таму ёсць з чым параўноўваць. Неба і зямля!
Першы сабор - Увядзенскі, ён быў пабудаваны ў 1681-1683 гадах, у ім службы праводзяцца выключна ў летні час. Неверагодна прыгожы манументальны сабор, яго малахітавая пятиглавие вельмі добра праглядаецца з Волгі, калі плыла на цеплаходзік. Асабліва ўражвае масіўнае ганак з белакаменнай разьбой, падняўшыся па якім вы трапіце прама пад высокія скляпенні сабора.
Другі храм, у які трэба абавязкова зайсці гэта Крыжаўзвіжанскі. Гэта самы старажытны храм на тэрыторыі манастыра, паколькі пабудаваны яшчэ у 1625 годзе. Ён быў пабудаваны ў якасці цёплага і службы тут праводзяцца ў асенне-зімовы перыяд. Ён нашмат сціплей, чым Увядзенскі храм, але затое менавіта тут знаходзіцца тая самая знакамітая ікона Толжской Божай Маці. Каля яе заўсёды шмат народу, людзі моляцца, просяць аб вылячэнні і аб заступніцтве. Кажуць дапамагае. Галоўнае верыць.
Затым Нікольскі надвратной храм, ён быў пабудаваны у 1672 годзе. Службы ў ім праводзяцца толькі па чацвяргах. Гэты мініятурны храм размяшчаецца якраз над тымі прыбранымі Найсвяцейшым варотамі, праз якія мы з прыстані заходзілі ў манастыр.
Спаскі храм - больш позні, пабудаваны ў перыяд з канца семнаццатага па пачатак васемнаццатага стагоддзя. У ім кругласутачна чытаюць Неусыпаемую Псалтыр. Храм неверагодна прыбраны, напэўна самы прыгожы з усіх манастырскіх пабудоў, да таго ж ён відавочна вылучаецца сваёй нетыповай архітэктурай сярод іншых манастырскіх пабудоў. Ён такі высокі, багата упрыгожаны ўсялякімі ляпнымі элементамі, у беласнежна-зеленаватых танах, і яшчэ там такое элегантнае ганак пад шатровым дахам і купал з дзевяццю пазалочанымі кіраўнікамі (адна вялікая і восем маленькіх).
Самы апошні - Варварынскі храм, ён жа і пазней за ўсіх быў пабудаваны ў 2006 годзе. Асвечаны ў гонар вялікапакутніцы Варвары і па сутнасці з'яўляецца прыжыццёвай памяццю аб яго нязменнай настаяцельніца Варвары.
Яшчэ на тэрыторыі манастыра маецца вельмі цікавая капліца - Чырвоная. Яна была пастаўлена тут ў 1893 годзе ў памяць аб забітых у перыяд Смутнага часу палякамі 46 манахаў манастыра. Яны да апошняй кроплі крыві абаранялі сваю абіцель ад захопнікаў і ўсе загінулі. У гэты дзень - 31 траўня тут кожны год праходзіць паніхіда. Капліца заўсёды адкрыта і ўнутры гарыць агеньчык, можна зайсці і паставіць свечку ў памяць аб загінуўшых манахам.
Ну і сама тэрыторыя манастыра (летам у асаблівасці) вельмі прыгожая, яркая і прыбраная. Манашкі пастаянна сочаць за ёй - тут вельмі дагледжаныя дарожкі, акуратна падстрыжаныя смарагдавыя газоны, яркія шматлікія кветнікі, прычым квітнеюць яны ўвесь час, то ёсць манашкі саджаюць на іх усякія кветачкі якія заквітаюць ў розныя перыяды.
Больш за ўсё мне падабаецца невялікі ставок з прэснай вадой, вельмі зграбненькі, там увесь час (і нават узімку я бачыла) плаваюць лебедзі, часам адна пара, часам дзве. Яшчэ ў манастыры ёсць свая ўласная кедравая гай, якую пасадзілі ў шаснаццатым стагоддзі пасля вялікага пажару. Гэта значыць увесь кляштар згарэў, а цудам засталася тая самая знакамітая ікона Толжской Божай Маці. Вось як тут не верыць у цуды?
Натуральна на тэрыторыі манастыра маюцца келлі для манашак, усякія гаспадарчы пабудовы (манастыр то дзеючы) і домік для паломнікаў. Так што пры жаданні можна прыехаць і пасяліцца тут на некалькі дзён. Неабходныя ўмовы там маюцца.
І яшчэ літаральна нядаўна пры кляштары адкрылі трапезную «Архондарик». Гэта такая невялікая белая прыбудова, якая нагадвае летні кафэ. Яна размяшчаецца за сценамі манастыра. Рыхтуюць тут самі манашкі з прадуктаў мясцовай вытворчасці. Цэны вельмі памяркоўныя. Тут жа непадалёк ёсць туалет - уніз з гары. Ён бясплатны і абсталяваны па сучасным.
Увогуле, вось такая была наша паездка, сястры вельмі спадабалася тут. Я наогул усіх сваякоў сюды ваджу, якія ў госці прыязджаюць і ўсе застаюцца ў поўным захапленні.