Бурса - гэта чацвёрты па велічыні горад у Турцыі. Тут жыве больш за паўтара мільёна жыхароў, пераважна туркаў, хоць яшчэ стагоддзе назад тут жыло шмат грэкаў і армян.
Горад з багатай гісторыяй быў заснаваны ў 202 годзе да нашай эры. Належаў ён і Візантыйскай, і Асманскай імперыі, і грэкам, мяняў назву з Пруса на Брусса. А сёння туркі клічуць гэты горад Ешиль Бурса (гэта значыць, «Зялёная Бурса»). Таму што Бурса- і праўда, вельмі зялёны горад. Канчаткова турэцкім ён стаў у 1922 годзе, і сёння Бурса- даволі сучасны горад, тут ёсць метро, заводы (Renault, напрыклад), трамвайная лінія, універсітэты, гатэлі, клубы. Дарэчы, Бурса- горад-пабрацім з украінскімі Палтавай, Нікалаевам і Ваўкавыск. Ад цэнтра горада да ўзбярэжжа Мармуровага мора - каля паўгадзіны язды. Да Стамбула - крыху больш за 3 гадзіны язды, так што, ненапряжно.
Зялёная мячэць і Зялёны маўзалей (Yesil Cami & Yesil Turbe) - адна з галоўных славутасцяў горада. Мячэць была пабудавана ў 15 стагоддзі. Разам з маўзалеем і медрэсэ (мусульманскае навучальная ўстанова) мячэць складае масіўны комплекс.
Мячэць будавалі каля 10 гадоў і скончылі да 1424 годзе. Мячэць складаецца з двух залаў, злучаных паміж сабой. У адным з іх стаіць мармуровы басейн для рытуальных абмыванняў з маленькімі памяшканнямі па баках. Цэнтральны зала хаваюць некалькі купалоў, якія абапіраюцца на сцены, якія звязаны як бы ў форме барабана. Вельмі прыгожая мячэць з фасадам з белага мармуру ўражвае. Малітоўны зала мячэці абліцаваны зялёным фаянсам, вокны - мармуровай разьбой, якую можна прылічыць да шэдэўрам асманскага мастацтва.
Унутры мячэць яркая, дэкараваная кафлямі (плітка з абпаленай гліны) сіняга, зялёнага, бірузовага і блакітнага колераў, усё гэта перашывалі з арабскай вяззю. З-за таго, што ў цэлым здаецца, што ўнутры мячэць ўся нейкая зялёная, яе і празвалі Зялёнай, усё проста. Дарэчы, адзін з майстроў, які аздабляў будынак, быў іранец, і гэта таксама ў нейкай ступені паўплывала на стыль яе арнаменту. Што тычыцца Зялёнай пахавальні, то яе ўзвялі для султана Мехмеда I Челеби. Месца для магілы султан абраў загадзя, і яго прах перавезлі праз 40 дзён пасля яго смерці сюды, з іншага горада. Маўзалей таксама вельмі прыгожы, саркафаг упрыгожаны кафлямі прыкладна тых жа адценняў, што і ў мячэці.
Ды і ў цэлым, гэтыя будынкі падобныя па стылі. Побач з маўзалеем знаходзяцца грабніцы яго дачок і аднаго з сыноў. Звонку маўзалей упрыгожаны пліткамі насычанага бірузовага колеру. Увогуле, гэтыя два будынкі надзвычай папулярныя і важныя. А колькі сюды прыязджае турыстаў з розных краін!
Мячэць Улу Джам (Ulu Camii) або Вялікая мячэць - яшчэ адно збудаванне, якое варта паглядзець.
Яго ўзвялі тут у гонар перамогі султана Баязіда I Йылдырыма (маланкавым) і яго войскі пры Нікапалем на Дунаі. Ёсць паданне, што перад той бітвай султан пакляўся, што, у выпадку перамогі ён пабудуе 20 мячэцяў. Аднак, ужо пасля таго, што здарылася, ён зразумеў, што планы нейкія занадта шырокія, і абмежаваўся будаўніцтвам адной мячэці. Праўда, з 20 купаламі. Будавалі тую мячэць чатыры гады і адкрылі дзверы ўжо ў 1400 годзе. Гэтая пышная пабудова стаіць у сэрцы Старога горада, побач з кірмашом.
Варта адзначыць, што мячэць гэтая была першым збудаваннем эпохі ўплыву Асманскай імперыі, якое было многокупольным і ў арабскім стылі. Пры мячэці ёсць фантан для абмыванняў, михраб (малітоўная ніша ў сцяне мячэці), минбар (трыбуна ў мячэці), фразы з Карана, напісаныя на сценах. На вялікі жаль, гэты выдатны храм не раз рабавалі і руйнавалі. Адзін раз будынак моцна прыпсаваў падчас землятрусу 1855 году. Прыйшлося яму тады несалодка, так што, архітэктар, які займаўся аднаўленнем, француз, дарэчы, «прыпісаў» да мячэці элементы барока (пэўна, у афармленні надпісаў і упрыгожваннях мінарэтаў). Было неяк не вельмі спалучальнасці, але глядзелася прыгожа. Аднак, у канцы 19 стагоддзя здарыўся пажар, які знішчыў ўсе яго працы, і мячэць зноў прыйшлося рэстаўраваць.
У будынку мячэці можна бачыць апорныя колонны- 18 ўнутры і 12 звонку. У мячэць вядуць тры ўваходу. У цэнтры - мармуровы фантан з трох велізарных чараў адна над іншай - іх асвятляюць прамяні святла, якія пранікаюць праз круглае акно ў купале прама над гэтай канструкцыяй. Усяго ў мечети- 192 велізарныя каліграфічныя надпісы, якія пералічваюць 99 імёнаў Алаха. Цікава, што вароты з арэхавага дрэва выраблены без адзінага цвіка. У цэлым, будынак мячэці займае плошчу ў 5000 кв.м., і гэта самае велічны будынак горада. Знаходзіцца гэты комплекс на вуліцы Nalbantoğlu Mh.
Мячэць Мурада I (Muradiye Camii) - яшчэ адно раскошнае будынак горада.
Яго пабудавалі ў другой палове 14 стагоддзя па загадзе султана Мурада I і складалася яно з розных рэлігійных будынкаў. Мячэць будавалі зняволеныя, а галоўны архітэктар да гэтага часу невядомы. Накшталт як, ён быў палонным італьянцам. Мячэць атачаюць прыгожы панадворак з кіпарысамі і фантанам.
Мячэць з калонамі і чатырма вокнамі пабудавана ў форме літары Т з цэглы. Усярэдзіне можна бачыць некалькі калон з разьбянымі капітэлямі, а столь абліцаваны прыгожай пліткай.
На сценах мячэці можна бачыць арабскія надпісы і залаты ахвярнік, часткова пашкоджаным. Мячэць такая раскошная, што больш паходзіць на нейкі палац. Адзіны мінарэт прыбудавалі папазней, і ён падобны на вежу, якія былі ў тыя часы ў Італіі (таму і выказалі здагадку, што архитектор- італьянец). Мячэць прасторная, пакоі для навучэнцаў размешчаны на другім паверсе ўздоўж сцен. У садзе вы зможаце палюбавацца дзесяццю магільнямі султана і членаў яго сям'і. Маўзалей гэты (тюрбо) пабудавалі пасля смерці Мурада, па распараджэнні яго сына. Унутры мячэць асвятлялася алейнымі лямпамі, якія часта прыводзілі да пачатку пажару, і даводзілася без канца ўсё рамантаваць і ратаваць. Варта гэтак жа адзначыць, што амаль усе важныя мысляры горада вучыліся менавіта ў медрэсэ пры гэтай мячэці. Шукайце гэтую прыгажосць па адрасе Muradiye Mah., 2. Зрэшты, прасцей нават спытаць у мінакоў.
Увогуле, як бачыце, у сучасным зялёным гарадку ўжываюцца і традыцыі, і сучаснасць - вельмі гарманічна!