Владыславово -польскі гарадок на Хельскай касе.
Назва сваё ён атрымаў у гонар караля Уладзіслава IV, які пабудаваў у сямнаццатым стагоддзі польскі ваенны флот. Гарадок невялікі, там пражывае ці ледзь больш за 15 тысяч чалавек. Аднак горад вядомы хоць бы тым, што на яго тэрыторыі знаходзіцца самая паўночная кропка Польшчы. Ад Владыславово да Гдыні каля 45 хвілін язды, так што, калі апынецеся ў Гдыні, з'ездзіце заадно ў гэты невялікі гарадок таксама.
Глядзець асабліва ў горадзе няма чаго, шчыра ўжо сказаць. Але можна добрести да парафіяльны царквы Успення Дзевы Марыі (Parafia Wniebowziecia Najswietszej Maryi Panny).
Дарэчы, гэта адзіная прыхадская царква ва ўсім горадзе. Яе заклалі ў 1930 годзе і канчаткова дабудавалі праз тры гады. Царква маленькая, у неагатычным стылі. На царкву, звыклую нам, гэтая наогул мала падобная - больш на нейкі касмічнае шэра-белае трохкутнае жалезабетоннае збудаванне, ці што. Але так і планавалася, у стылі канструктывізму, і, дарэчы, архітэктурныя формы ставяцца да хрысціянскай сімволіцы.
У вышыню царква каля 20 метраў, у даўжыню - 38 метраў, бакавыя каплічкі па 12 метраў. Царква ўпрыгожваюць вітражы з каляровага шкла, каля алтара, і яны і праўда ўражваюць. Асвяцілі царкву праз 30 гадоў пасля будаўніцтва і яшчэ праз пару дзясяткаў гадоў храм ўнесьлі ў сьпіс помнікаў польскай архітэктуры. Пры саборы ёсць званіца, якая стаіць тут з 97-га года.
Вышыня яе - крыху больш за 37 метраў, а на верхавіне ёсць назіральная пляцоўка. Усярэдзіне царква - простая, светлая, з мінімумам упрыгожванняў. Побач з храмам -небольшой садок са скульптурамі святых. Можна адзначыць, што дызайн і архітэктура царквы зусім унікальныя, так што, можна з'ездзіць ць Владыславово хаця б, каб палюбавацца на гэты будынак. Адрас царквы: Aleja Stefana Żeromskiego 32
Пасля наведвання гэтага незвычайнага сабора выпраўцеся ў Музей матылькоў (Prywatne Muzeum Motyli).
Гэта прыватны музей, створаны з калекцыі аднаго мясцовага жыхара, які і прапанаваў ў 1999 годзе адкрыць гэты музей. Музей займае трэці паверх назіральнай вежы ў Доме Рыбака, пра які я распавяду пазней. Сам жа калекцыянер збіраў матылькоў аж з 37-га года, прывозіў матылькоў з з розных кантынентаў, акрамя Азіі і Аўстраліі.
Таму, трэба думаць, за такія доўгія гады калекцыя атрымалася шляхетная, з даволі каштоўнымі экземплярамі. Гэта, дарэчы сказаць, першы падобны музей у Польшчы, і сёння ён надзвычай папулярны і ў мясцовых, і ў прыезджых. У калекцыі каля 6000 матылькоў, можаце сабе ўявіць? Акрамя матылькоў за шклом можна бачыць некаторых іншых насякомых (18 шаф) - жучкі, стракозы, мухі. Самыя старыя экспанаты маркіраваныя арыгінальнымі этыкеткамі, якія прыдумаў сам калекцыянер - гэтыя матылі захоўваюцца з 1916 года. Вось яно, справа жыцця! Цікава, што вось ужо больш за 7 гадоў у музеі дзейнічае акцыя «Здай непатрэбных матылькоў ў музей», гэта значыць, калекцыя пастаянна папаўняецца сіламі іншых людзей. Дзякуючы гэтай цікавай кампаніі ў музеі дадалося за гэтыя гады 45 рэдкіх асобнікаў прыгожых насякомых. Знаходзіцца гэты музей у кіламетры ад прыходскай царквы.
Дарэчы, пра доме рыбака.
Яго пабудавалі яшчэ ў 50-х гадах мінулага стагоддзя, праўда, тады гэта была гасцінічцы для рыбакоў. Сёння ж у гэтым прыгожым будынку размяшчаецца Гарадское Упраўленне. Побач з домам можна бачыць высачэзную вежу, на верхавіне якой знаходзіцца назіральная пляцоўка. З яе бачныя усе абшары Владыславово, Балтыйскага мора і нават паўвостраў Хель і Пуцкий заліў. Адрас: Generała Józefa Hallera 19
Затым можна адправіцца, прагуляцца ў берага і заадно палюбавацца марскім маяком (Latarnia Morska Rozewie).
Ён стаіць на мысе Розеве (як раз ткі, самая паўночная кропка Польшчы). Маяк гэты было вырашана будаваць у пачатку 19-га стагоддзя, калі французскія караблі падплывалі да порта ў Гданьску, але з-за дрэнных умоў надвор'я загарнулі не туда і спыніліся каля мыса Розеве. Маяк дабудавалі да 1822 годзе. Ён быў зроблены з цэглы і ўзвышаўся на 21 метр. Праз пяцьдзесят гадоў маяк трохі адрэстаўравалі, але ўсё роўна ён быў нейкім кволым. Да тых гадах суднаходства ў гэтай галіне стала вельмі інтэнсіўным, караблі сталі памыляцца з-за недастатковай асветленасці і садзіцца на мель. Прыйшлося будаваць другі маяк, які дзейнічаў да 1910 года. У маяках, дарэчы, працавалі газавыя лямпы. Потым першы маяк перарабілі па апошніх распрацоўках, і новы стаў ужо не патрэбны. Газніцы прыбралі, правялі электрычнасць, так што, маяк той змог міргаць на даволі далёкія адлегласці.
Гэтак жа маяк павялічылі на 10 метраў, так як, вакол нечакана разрасліся дрэвы, якія перашкаджалі светлавога сігналу. Увогуле, зарабіў маяк спраўна, ды так, што ў 72-м годзе яго нават ўнеслі ў спіс помнікаў архітэктуры. У тых жа гадах яго яшчэ дабудавалі, цяпер ён стаў на 8 метраў вышэй, а старое абсталяванне замянілі на новае і ўдасканаленне. Старое ж падарылі музею маяка Розеве. Бліжэй да нулявым ў маяку ўжо на ўсю моц працавала GPS-станцыя, якая магла вызначыць месцазнаходжанне аб'ектаў паблізу маяка з дакладнасцю да 5 метраў. А ў музеі можна сёння бачыць тое, як працаваў маяк у тыя далёкія гады - тут захоўваюцца старыя лінзы, навігацыйныя агні, старадаўнія ліхтары і фатаграфіі. Калі пашанцуе (што хутчэй за ўсё), вы зможаце забрацца просты ў «сэрца маяка», гэта значыць, у частку, дзе працуе рухавік і розныя генератары. Знаходзіцца гэты маяк па адрасе Rozewska 17.
Можна так жа прагуляцца да рыбнай порта(Port rybacki), дарэчы, аднаго з найбуйнейшых на Балтыцы.
Праўда, гэта не вельмі рамантычнае месца, ну, хіба што, вечарам. А так, тут усё прыстасаваны пад патрэбы рыбалоўнай прамысловасці, але яшчэ тут можна бачыць прышвартаваныя прыватныя яхты, і адсюль адплываюць прагулачныя цеплаходы.
Не гледзячы на тое, што мястэчка размяшчаецца на ўзбярэжжы, яго наўрад ці можна назваць курортам. Няма, звычайны гарадок, з пляжамі і некаторымі забаўкамі. Даволі сімпатычны, чысценькі, ўтульны.
Дарэчы, за Владыславовом, у 15 хвілінах язды, на касе варта рыбацкая вёска Кужница (Kuźnica), і стаіць яна там яшчэ з сярэдзіны 16-га стагоддзя.
Праўда, у тыя часы яна была вельмі маленькай -там быў усяго адзін дом. Потым яна распусьцілася, але Ястарня і Хель хуценька перахапілі пальму першынства. Сёння ў Кужнице жывуць адны рыбакі.
А яшчэ Кужница - выдатнае месца для аматараў віндсерфінгу і скайсерфинга. Ну і рыбалкі, зразумела!