Каўнас - другі па велічыні горад Літвы. Калісьці Каўнас быў нават часовай сталіцай краіны - з 1920 па 1940 года.
Цікава тое, што ў горадзе, у адрозненне, скажам, ад Вільні і Клайпеды, пражываюць, у асноўным, літоўцы. Рускіх, украінцаў ды беларусаў тут крыху больш за 5%. Горад стары. Упершыню пра яго згадваецца ў 1361 годзе, а ўжо да 15 стагоддзя Каўнас (тады Коўна) быў важным эканамічным і гандлёвым цэнтрам і рачным портам Літоўскага княства. Аднак, у 17 і 18 стагоддзях Каўнас перажываў заняпад, і, пасля невялікага ўздыму, пасля чарговай вайны горад і зусім быў разбураны. Але аднаўленне мястэчка не прымусіла сябе чакаць. І вось да пачатку 20 стагоддзя горад ужо можна было назваць цалкам квітнеючай.
А сёння Каўнас вядомы як адзін з самых старых цэнтраў мастацкіх промыслаў. Тут актыўна вырабляюць вязаныя ваўняныя вырабы, тавары з дрэва, скуры, керамікі, каменя. Бо гарадок даволі стары, не дзіўна, што тут шмат гістарычных славутасцяў. І вось, дарэчы, якіх.
Благавешчанскі сабор
Яго можна знайсці ў цэнтральнай частцы горада, побач з вакзалам, у парку. Сабор пабудавалі ў 1932 году побач з Васкрасенскім храмам, які не ўмяшчаў натоўпу вернікаў. Храм будавалі на ахвяраванні мясцовых жыхароў, храм атрымаўся вельмі прыгожы, там выступаў раскошны хор. У 1962 годзе касцёл Васкрасенскі храм зачынілі, і Благавешчанскі сабор стаў адзіным дзеючым храмам у горадзе. Цяпер пабудавалі яшчэ, вядома.
Што тычыцца аблічча сабора, але сабор з шэрага цэглы пабудаваны ва Уладзіміра-Суздальскім стылі, мае пяць купалаў з пазалочанымі крыжамі. Заходні фасад будынка сустракае гасцей ганкам з калонамі, у алтарнай частцы ёсць два пасаду. У храме захоўваецца цудатворны абраз Сурдегской Божай Маці, да якой прыязджаюць госці нават з-за мяжы. Гэтак жа ў саборы ёсць абраз з мошчамі прападобнай Еўфрасінні Полацкай, хоць гэты факт вядомы нешматлікім.
Ковенскі замак (Kauno pilis)
Лічыцца, што гэта самы стары каменны замак у Літве. Упершыню аб ім згадваецца ў летапісах 1361 года. Замак можна знайсці ў Старым горадзе, праўда, на вялікі жаль, замак не дажыў да нашых дзён цалкам, ад яго засталася толькі траціна. Першапачаткова замак быў чатырохвугольны, у гатычным стылі, з прасторным унутраным дваром і двума радамі сцен і ровам. Сцяны быў магутныя, па 2 метра ў таўшчыню і 13 у вышыню. Замак павінен быў абараняць горад ад нападаў рыцараў Тэўтонскага ордэна.
Праўда, ў 1362 годзе крыжакі такі здолелі захапіць і разбурыць крэпасць. Таму праз 6 гадоў на руінах старога замка пабудавалі новенькі, цяпер ужо крыху мадэрнізаваны і гатовы да нападаў непрыяцеляў. Сцены былі ўжо тоўшчы, у 2,5-3,5 метраў, хоць у вышыню цяпер сцены былі ніжэй. Затое ў кожным закутку новай крэпасці былі вежы, роў таксама пашырылі. Менавіта вакол гэтага замка пазней і вырас горад.
Да XVI стагодзьдзя замак ўдасканалілі, дадалі паўкруглы бастыён для гармат, у сценах прасеклі дзіркі для байніц, вырылі тунэль, які злучае вежу з бастыёнам. Няшчасце спасцігла замак у 17 стагоддзі, калі разлілася рака і падмыла адну з сцяна замка, у выніку чаго абвалілася адна вежа, а пазней развалілася ўся тая частка замка.
Сёння мы можам бачыць часткі сцен і дзве вежы. У адной з іх яшчэ ў 60-х быў адкрыты музей, які распавядае сваім гасцям пра гісторыю замка. На тэрыторыі гэтай крэпасці праводзяцца паняццяў: вогнішчы, рыцары, коні, бітвы. Гэтак жа штогод ля падножжа Каўнаскага замка праводзіцца Фестываль аперэты.
Літоўскі музей народнага побыту (Lietuvos Liaudies Buities Muziejus)
Гэта цікавы музей пад адкрытым небам у Румшишкес, што ў 15 хвілінах язды ад Каўнаса. Музей працуе з 1974 года. Наогул, Румшишкес - гэта парк літоўскай народнай культуры, які раскінуўся на плошчы ў 175 гектараў. Тут вы зможаце палюбавацца рэканструяванымі селішчамі літоўцаў канца XIX - пачатку XX стагоддзяў.
У музеі размешчаны жылыя дамы, гаспадарчыя будынкі і тэхнічныя помнікі (каля 140 штук). Дома гэтыя рэальныя, іх прывозілі з усёй краіны. Некаторым з іх па 200 гадоў, а то і больш. Увогуле, месца вельмі цікавае, пабудовы злучаныя ў сядзібы, ну а вакол «плошчы» стаяць гарадскія будынкі. У парку можна прагуляцца па садкам, паглядзець на калодзежы і агароды, даведацца, як ўладкоўвалі свой побыт людзі той час, паглядзець, з чаго елі, чым працавалі і ўсё такое. На тэрыторыі парку працуюць разьбяры па дрэве, ткачы, ганчары і іншыя. Ды тут можна і самім ненадоўга паспрабаваць якое-небудзь рамяство, напрыклад, выразаць драўляную цацку. Ёсць тут і выставачная зала з гатовымі вырабамі.
Агульная даўжыня маршруту ў парке- 6 км, гэта значыць, на агляд гэтай славутасці вылучыце не менш пары гадзін. Дарэчы, можна замовіць экскурсію на павозцы. Улетку ў парку праводзяцца кірмашы, фестывалі, святы, усё вельмі пышна, шумна і ярка - гэта, несумненна, лепшы час для наведвання і набыцця нацыянальных літоўскіх сувеніраў: хустак, лялек, вышыўкі.
Пажайслис (Pazaislis)
Гэты комплекс у стылі барока стаіць на маляўнічым беразе ракі Нёман. І гэта сапраўднае відовішча! Першапачаткова гэты ансамбль будавалі ў якасці манастыра для камалдулов-пустэльнікаў, у сярэдзіне 17 стагоддзя. У комплекс уваходзіць вароты, аднапавярховы будынак гасцінага двара, прасторны ўнутраны двор з двума гаспадарчымі пабудовамі, храм з двума манастырамі, галерэямі і зачыненымі панадворкамі, сад з хаткамі манахаў (эремиториум) і трох'ярусная вежа. На жаль, у пачатку 18 стагоддзя і затым яшчэ раз пазней храм разбуралі, а ў 30-х гадах 19 стагоддзя манастыр закрылі, а пабудовы перадалі стараверскім манастыру. Прычым, многія будынкі былі разбураны ці пераробленыя, статуі знесены, фрэскі зафарбаваныя, будынка пераробленыя.
Галоўная частка ансамбля - касцёл (гэта значыць, храм) у 30 м шырынёй і каля 50 метраў вышынёй. Касцёл шасціканечным, з купалам, выключна прыгожы ўнутры, з мармуровымі сценамі чорнага і ружовага колераў, фрэскамі, ляпнінай і барэльефы - праўда, ад гэтай прыгажосці зноў жа пасля тых сумных падзей мала, што засталося. Але можна ўявіць, як прыгожа гэта выглядала ў тыя часы. Карацей кажучы, да пачатку 20 стагоддзя ўся гэтая кампазіцыя была зусім занядбана і перададзена ў выніку уладамі Літвы сёстрам кангрэгацыі Святога Казіміра, некаторыя з якіх і дагэтуль пражываюць там. У комплекс арганізуюць экскурсіі, а гэтак жа на тэрыторыі праводзіцца Пажайслисский музычны фэст.